Adivasi Pardhi Community Mentioned in Hyderabad Gazette : समाजाच्या ऐतिहासिक अस्तित्वाचा आणि त्यांच्या जीवनशैलीचा पुरावा
Nagpur : हैदराबाद गॅझेट हा ऐतिहासिक दस्तऐवज आहे, जो ब्रिटिश राजवटीदरम्यान आणि त्यापूर्वीच्या काळातील सामाजिक, सांस्कृतिक आणि प्रशासकीय माहितीचा एक महत्त्वाचा स्रोत आहे. या गॅझेटमध्ये 1340 मध्ये उदगीर आणि जाणवाडा (आता जालना म्हणून ओळखला जाणारा) या जिल्ह्यांमध्ये आदिवासी पारधी समाजाचा उल्लेख आढळतो. जो या समाजाच्या ऐतिहासिक अस्तित्वाचा आणि त्यांच्या जीवनशैलीचा पुरावा आहे. हा उल्लेख पारधी समाजाच्या इतिहासाचा अभ्यास करण्यासाठी आणि त्यांच्या सामाजिक-आर्थिक परिस्थिती समजून घेण्यासाठी महत्त्वाचा आहे.
पारधी समाज हा भारतातील एक भटका आदिवासी समूह आहे, जो प्रामुख्याने महाराष्ट्र, मध्य प्रदेश, गुजरात आणि कर्नाटकसारख्या राज्यांमध्ये आढळतो. पारधी समाज हा परंपरागतपणे शिकार, मासेमारी आणि जंगलातील संसाधनांवर आधारित जीवनशैलीसाठी ओळखला जातो. त्यांचे जीवन भटके असल्याने त्यांना स्थायिक समाजाकडून अनेकदा उपेक्षित आणि संशयास्पद नजरेने पाहिले गेले. ब्रिटिश काळात पारधी समाजाला “क्रिमिनल ट्राइब” (गुन्हेगारी जमात) म्हणून घोषित करण्यात आले होते. ज्यामुळे त्यांच्यावर अनेक सामाजिक आणि कायदेशीर बंधने लादली गेली. तथापि, हैदराबाद गॅझेटमधील उल्लेख या समाजाच्या दीर्घकालीन अस्तित्वाचा आणि त्यांच्या स्थानिक संस्कृतीतील योगदानाचा पुरावा आहे.
Dharmapal Meshram : संविधानातील तरतुदींमुळे आदिवासी, भटके मुख्य प्रवाहात येऊ शकले !
हैदराबाद गॅझेटमधील 1340 मधील उल्लेखानुसार, उदगीर आणि जाणवाडा (जालना) या भागांमध्ये पारधी समाजाचे वास्तव्य होते. हे क्षेत्र त्या काळात निजामशाहीच्या अधिपत्याखाली होते आणि या भागात पारधी समाज जंगल आणि ग्रामीण भागात राहत होता. गॅझेटमध्ये त्यांचा उल्लेख प्रामुख्याने त्यांच्या भटक्या जीवनशैली आणि शिकारी कौशल्यांबाबत आहे. त्यांचे जीवन जंगलातील संसाधनांवर अवलंबून होते आणि ते स्थानिक व्यापारातही सहभागी होते. काही उल्लेखांनुसार, पारधी समाज हा स्थानिक शासकांसाठी शिकार आणि जंगलातील मार्गदर्शनासाठी उपयुक्त ठरत होता.
उदगीर आणि जालना हे भाग सध्या महाराष्ट्रातील लातूर आणि जालना जिल्ह्यांचा भाग आहेत. या भागातील भौगोलिक परिस्थिती, ज्यामध्ये घनदाट जंगले आणि ग्रामीण क्षेत्रांचा समावेश होता. पारधी समाजाच्या जीवनशैलीसाठी ही स्थिती अनुकूल होती. गॅझेटमधील उल्लेख सूचित करतात की, आदिवासी पारधी समाज त्या काळात स्थानिक अर्थव्यवस्थेत आणि सामाजिक रचनेत एक विशिष्ट स्थान ठेवत होता. जरी त्यांच्याकडे स्थायिक समाजाप्रमाणे औपचारिक सामाजिक दर्जा नव्हता.
PWD Contractor Commits Suicide : पी. व्ही. वर्मा आत्महत्या प्रकरणाचा तपास गुन्हे शाखेकडे !
पारधी समाजाचा उल्लेख हैदराबाद गॅझेटमध्ये येणे हे त्यांच्या ऐतिहासिक अस्तित्वाचा आणि स्थानिक संस्कृतीतील योगदानाचा पुरावा आहे. आदिवासी पारधी समाजाने आपल्या शिकारी कौशल्यांद्वारे आणि जंगलातील संसाधनांच्या वापराद्वारे स्थानिक अर्थव्यवस्थेला हातभार लावला. त्यांचे भटके जीवन त्यांना जंगलातील पर्यावरणाशी जोडून ठेवत होते आणि त्यांनी जंगलातील प्राणी, वनस्पती आणि पर्यावरणाबाबतचे ज्ञान स्थानिक समुदायांना प्रदान केले.
तथापि, पारधी समाजाला अनेक आव्हानांचा सामना करावा लागला. ब्रिटिश काळात त्यांच्यावर “क्रिमिनल ट्राइब” म्हणून लादलेली ओळख आणि त्यामुळे निर्माण झालेल्या सामाजिक बहिष्कारामुळे त्यांचे जीवन अधिक कठीण झाले. तरीही, हैदराबाद गॅझेटमधील उल्लेख हे दर्शवतात की, 1340 मध्ये पारधी समाज स्थानिक समाजाचा एक अविभाज्य घटक होता आणि त्यांचे योगदान उपेक्षित करण्यासारखे नव्हते.
Devendra fadnavis : कुणबी प्रमाणपत्राबाबत सरकारची स्पष्ट भूमिका
आजच्या काळात पारधी समाज अजूनही अनेक आव्हानांना सामोरे जात आहे. आदिवासी जमातीत भटक्या जीवनशैलीमुळे त्यांना शिक्षण, आरोग्य आणि रोजगाराच्या मुख्य प्रवाहात येण्यास अडचणी येतात. तथापि, काही गैर-सरकारी संस्था आणि सरकारच्या काही योजना या समाजाला मुख्य प्रवाहात आणण्यासाठी प्रयत्न करत आहेत. हैदराबाद गॅझेटमधील उल्लेख हा त्यांच्या ऐतिहासिक मुळांचा आणि सांस्कृतिक वारशाचा पुरावा आहे, जो त्यांच्या हक्कांसाठी आणि सामाजिक समावेशासाठी लढण्यासाठी प्रेरणा देऊ शकतो.
